Kolejność dziedziczenia ustawowego. Kto po kim dziedziczy, gdy nie ma testamentu?

Skoro znamy już podstawowe informację dotyczące prawa spadkowego, czas na praktykę. Brak testamentu i nie wiesz kto po kim dziedziczy wedle ustawy? Nic trudnego. Z tego wpisu dowiesz się jakie są podstawowe reguły w przypadku dziedziczenia ustawowego. Na końcu znajdziesz tabele ze streszczeniem najważniejszych informacji. A jeśli nie czytałeś pierwszego wpisu na temat prawa spadkowego to znajdziesz go tutaj.

Zasady dziedziczenia ustawowego

Dziedziczenie ustawowe ma miejsce wtedy, co do zasady, gdy nie został sporządzony testament. Dziedziczenie ustawowe to inaczej kolejność bliskich osób, które otrzymają majątek zmarłego, gdyby osoby bliższe dla zmarłego tego spadku nie chciały albo nie mogłyby przyjąć. Ten rodzaj dziedziczenia polega na tym, że osoby bliskiego dla zmarłego są pogrupowane ze względu na stopień tego powiązania, np. w innej grupie są dzieci a w innej dziadkowie. Dla Ciebie najważniejsze to zapamiętać, że dziedziczenie ustawowe odbywa się kolejno poszczególnymi grupami.

Grupa 1 - dzieci (wnuki) zmarłego i jego żona albo mąż

W pierwszej kolejności po zmarłym dziedziczą jego dzieci i żona albo mąż. Małżonek dziedziczy co najmniej 1/4 spadku zmarłego.

Grupa 2 - rodzice zmarłego i jego żona albo mąż

Jeśli zmarły nie miał dzieci (a te dzieci swoich dzieci) to do dziedziczenia wraz z jego małżonkiem są powołani jego rodzice. Tutaj małżonek dziedziczy 1/2 spadku a rodzicie po 1/4 chyba, że ojciec zmarłego nie został wcześniej ustalony to matka zmarłego dziedziczy również w 1/2.

Grupa 3 - rodzice zmarłego

Jeśli zmarły nie miał dzieci lub nie pozostawał w związku małżeńskim to cały spadek dziedziczą jego rodzice. Ich udział są wówczas równe, czyli po 1/2.

Grupa 4 - rodzic i rodzeństwo zmarłego

1. Wariant: Jeśli jeden z rodziców zmarł wcześniej to jego część (1/2) przypada do podziału między rodzeństwo zmarłego. W takim układzie żyjący rodzic zmarłego otrzyma 1/2 a trójka rodzeństwa po 1/3.

2. Wariant: Jeżeli jedno z rodzeństwa zmarło wcześniej a miało zstępnych (dzieci lub wnuku) to jego 1/3 spadku przypadnie jego dzieciom/wnukom. Wówczas rodzic otrzyma 1/2, dwójka rodzeństwa 1/3 a dwójka dzieci zmarłego członka rodzeństwa po 1/6.

Grupa 5 - rodzic i małżonek zmarłego

Jeśli zmarły nie miał dzieci, wnuków, rodzeństwa albo rodzeństwo to nie żyje i też nie miało dzieci/wnuków, to spadek dziedziczony jest po 1/2 przez małżonka zmarłego i jego żyjącego rodzica.

Grupa 6 - małżonek zmarłego

Cały spadek zmarłego przypada jego małżonkowi, jeśli zmarły nie miał dzieci/wnuków, rodzice już nie żyli, zmarły nie miał też rodzeństwa albo rodzeństwo to nie miało dzieci/wnuków.

Grupa 7 - dziadkowie zmarłego

Jeśli zmarły nie pozostawił nikogo z powyższych grup to spadek po nim dziedziczą jego dziadkowie w częściach równych, czyli po 1/4.

Grupa 7a - dziadkowie zmarłego i ich zstępni

Ważne: ta grupa również ulega modyfikacji podobnie jak grupa 4. W największym uproszczeniu: jeśli któryś z dziadków zmarłego już nie żył to jego część (1/4) będzie dziedziczona przez jego dzieci albo wnuki. Jeśli taki dziadek/babcia nie pozostawił nikogo więcej to pozostali dziadkowie dziedziczą wówczas po 1/3.

Grupa 8 - dzieci małżonka zmarłego

W przypadku gdy po zmarłym nie pozostał nikt inny z powyżej wskazanych grup, a żyją dzieci jego małżonka (z poprzedniej relacji) to spadek w częściach równych dziedziczą właśnie te dzieci, jeśli nie żyło już wcześniej żadne z rodziców tych dzieci.

Grupa 9 - Gmina albo Skarb Państwa

Jeśli do dziedziczenia po zmarłym nie ma już nikogo więcej z grup od 1 do 8 to spadek po nim dziedziczy właściwa Gmina albo Skarb Państwa.

Dodatkowe informacje

Kolejność dziedziczenia ustawowego ulega w określonych sytuacjach jeszcze dodatkowej modyfikacji. Innej niż ta, jeśli któryś z krewnych zmarłego odszedł wcześniej i pozostawił po sobie dzieci/wnuki. Dlatego powyższe informację stanowią jedynie uproszczony obraz zasadniczej kolejności dziedziczenia ustawowego.

Numer grupy	Nazwa grupy
1	dzieci (wnuki) zmarłego i jego żona albo mąż
2	rodzice zmarłego i jego żona albo mąż
3	rodzice zmarłego
4	rodzic i rodzeństwo zmarłego
5	rodzic i małżonek zmarłego
6	małżonek zmarłego
7	dziadkowie zmarłego
7a	dziadkowie zmarłego i ich zstępni
8	dzieci małżonka zmarłego
9	Gmina albo Skarb Państwa

Pomoc adwokata w sprawie spadkowej

Adwokat może pomóc ustalić Ci jak będzie wyglądało dziedziczenie ustawowe w określonym przypadku. Jest to szczególnie ważne w tych sprawach, gdzie zmarły miał dużą rodzinę i ustalenie poszczególnych grup może okazać się dość skomplikowane. Jeśli szukasz pomocy prawnej w sprawie spadkowej na terenie województwa lubuskiego, w szczególności na terenie Zielonej Góry, Sulechowa lub okolic, zapraszam do kontaktu.

Umów konsultację prawną

adw. Albert Turkiewicz 

Kancelaria Adwokacka Adwokat Albert Turkiewicz

ul. Bohaterów Westerplatte 11 lok. 511, 65-034 Zielona Góra

e-mail: albert.turkiewicz@adwokatura.pl

tel.: +48 668 598 959

Źródło: Kodeks cywilny